Japoński zawrót głowy: Manga

No dobrze, wszystko pięknie, ale zacznijmy może od absolutnych podstaw. W końcu jaką mam gwarancję, że ktoś, kto tu trafi, w ogóle wie, o czym ja piszę? Grunt to dobre podstawy.

O samej Japonii pisać w tym poście nie będę, bo temat jest zbyt rozległy, a zresztą będzie się przewijał na tym blogu przez cały czas, a nie ma sensu się powtarzać. Każdy wie, że Japonia jest, że leży jeszcze dalej niż koniec Syberii, a reszta wyjdzie w praniu. Mam nadzieję.

Przejdźmy do mangi.

Jak wiele rzeczy japońskiego pochodzenia, manga oznacza co innego dla Japończyków, a co innego dla mieszkańców Zachodu (tak, z jakiegoś powodu mowa tu także o nas). Poza Nipponem (to jeszcze jeden przykład tego, co mówiłam przed chwilą, gdyż znaczy po prostu „Japonia” w języku japońskim) jest to każdy komiks, jaki został wydany w Kraju Kwitnącej Wiśni - chociaż ostatnio niekoniecznie, gdyż pojawia się coraz więcej mang narysowanych w innych krajach; jednakże zwykle tworzy się je na wzór japoński. Tymczasem gdybym zapytała pierwszego z brzegu rdzennego mieszkańca Tokio, czym jest manga, prawie na pewno powiedziałby, że to drzeworyty z epoki Edo albo humorystyczne rysunki publikowane w gazetach. Chyba żeby wiedział, co o mandze wiedzą mieszkańcy Zachodu i w jakiś sposób zorientował się, że do Japonki jestem podobna jak papuga do pingwina. To, co my rozumiemy jako mangę, oni nazywają komikku albo po prostu comics - jak w przypadku wielu pojęć dawniej nieznanych Japończykom, widać tu wyraźny wpływ amerykanizmów. W końcu manga jako taka pojawiła się dopiero w XX wieku, a to za sprawą zachodnich artystów, sprowadzonych do Japonii, by nauczyli tamtejszych rysowników, że obrazy, przekazując treść, nie muszą zaniedbywać formy.

Mangi - w sensie komiksu - w Japonii mają o wiele większe znaczenie niż w jakimkolwiek innym kraju; traktuje się je jako formę sztuki, a także popularną literaturę - co, ze względu na specyfikę języka japońskiego, jest dość zrozumiałe. Powstają mangi skierowane do różnych grup wiekowych, na praktycznie każdy temat. Są mangi dla dziewcząt, skupione na tematyce przyjaźni i miłości, i dla chłopców, gdzie spotkamy gigantyczne roboty i adeptów sztuk walki. Mamy w formie mangi bajki dla dzieci, melodramaty i erotyki - te lekkie i te mniej. Podobno są też poradniki, podręczniki, książki kucharskie i ulotki z poszukiwanymi przestępcami. Możliwości są praktycznie nieograniczone - jedyny zakaz dotyczy sprzedaży dzieł uznanych za „ogólnie nieprzyzwoite” (sprzedaży, nie publikacji ani tworzenia ^^. W dodatku w Japonii istnieje duży margines dotyczący tego, co jest nieprzyzwoite). No i należy zaznaczyć, które tytuły przeznaczone są dla jakiej grupy odbiorców, żebyśmy nie zastali pięciolatka nad mangą hentai (mangi erotyczne cięższego typu).

Zwykle nowe mangi są publikowane w specjalnych magazynach, w odcinkach. Jeśli manga staje się popularna, może doczekać się publikacji w formie tankōbonu - wydawanej w cyklach niedużej książeczki, zawierającej w sobie kilka odcinków jednej mangi w kolejności chronologicznej. Taka książeczka ma kolorową okładkę, czasami również kilka stron jest kolorowych i błyszczących, ale reszta to czarno-białe rysunki. Mangi rysuje się w porządku od strony prawej do lewej i tak należy je czytać - z wyjątkiem tych tłumaczonych na Zachodzie, które zostały „odwrócone” (szczęśliwie jest to zwalczana praktyka). Styl rysowania znajduje się gdzieś pomiędzy realizmem a typowym rysunkiem komiksowym. Charakterystyczne jest dla niego wyolbrzymianie pewnych cech wyglądu postaci - długie nogi, wielkie oczy i jeszcze większe biusty - co oczywiście nie jest regułą, gdyż wielu twórców zbliża się bardziej do realizmu, tworząc jednak postacie w taki sposób, że nie mamy wątpliwości, czy mamy przed sobą mangę, czy zwykłe rysunki. Kreska różni się w zależności od autora, właśnie ona często jest wizytówką twórcy - inaczej rysuje Akira Toriyama, inaczej Naoko Takeuchi, inaczej panie z CLAMP-u.

Przykładowe prace mniej lub bardziej znanych mangaków (kliknijcie sobie na obrazek, to będzie w lepszej jakości):

Fujio Akatsuka